Sistem pengawasan dan tindak balas yang banyak terdapat secara menyeluruh untuk pengesanan awal dan tindak balas yang berkesan untuk mengawal penyebaran penyakit. Walau bagaimanapun, kelewatan masa berlaku untuk dua sebab utama. Yang pertama ialah kelewatan antara kes pertama dan pengesahan wabak oleh sistem penjagaan kesihatan, yang dipancarkan oleh pengawasan yang baik melalui pengumpulan data, penilaian, dan kebersamaan. Yang kedua adalah apabila terdapat kelewatan antara pengesanan wabak dan pengiktirafan yang meluas dan pengisytiharan itu sebagai kebimbangan antarabangsa.[4] Perisytiharan ini diisytiharkan oleh Jawatankuasa Kecemasan (EC) yang terdiri daripada pakar-pakar antarabangsa yang beroperasi di bawah IHR (2005),[3] yang dibangunkan berikutan wabak SARS 2002/2003.[4] Antara 2009 dan 2016, terdapat empat perisytiharan PHEIC.[5] Yang kelima ialah epidemik Kivu Ebola 2018-20 yang diumumkan pada 17 Julai 2019.[7] Keenam adalah wabak COVID-19 2019-20.[8]

Di bawah Peraturan Kesihatan Antarabangsa 2005 (IHR), Negara mempunyai kewajipan undang-undang untuk bertindak segera kepada sebuah perisytiharan PHEIC.[2]